::وه‌سیه‌تنامه‌که‌ی شێرکۆ بێکەس::

ئاوێنه ماڵپه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ری فه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رهه نگ و هونه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ری کوردی

من نامەوێ لە هیچ كام لەو گرد و گردۆڵانەدا بنێژرێم كە دیارن و ناویان ئەبرێ، یەكەم؛ لەبەرئەوەی پڕبونەتەوە و دووەم؛
دووهه م لەبەرئەوەی من حەز بە قەرەباڵغی زۆر ناكەم.
من ئەمەوێ ئەگەر سەرۆكی شارەوانی و ئەنجومەنی شارەوانی شارەكەم رێگەم پێبا و ئەوەم پێ رەوا ببینن كە لە پاركی ئازادیا و بە تەنیشت مۆنۆمێنتەكەی شەهیدانی 1963ی سلێمانییەوە بمنێژن،
ئەوێ خۆشترە و تەنگەنەفەس نابم.
من حەز ئەكەم بە مردوویش نزیكی ئەو خەڵكە‌ و ژن ‌و پیاو‌ی شارەكەم‌ و دەنگی مۆسیقا ‌و گۆرانی ‌و هەڵپەڕكێ‌ و یانە جوانەكانی ئەو پاركە بم.
با كتێبخانەكەم‌و دیوانەكانم و وێنەكانم ببرێن بۆ شوێن مەزارەكەم،
با كافتریایەك‌ و باخچەیەكی بچكۆلانە لەو شوێنەدا هەبێ، بۆئەوەی شاعیران‌ و نو‌سەران‌ و كچ ‌و كوڕی دڵدار ببنە میوانم.
من ئەمەوێ لە ئێستاوە بەچاوی خەیاڵ تەماشای ئەو پاركە بكەم‌ و دوای مردنی خۆم ببینم.
ئەمەوێ بەدەم چریكەی دیلان ‌و ئەڵڵا وەیسیەكەی مەردان ‌و سرودی خوایە وەتەن ئاواكەی ـەوە ئاڵای كوردستانم تێوە پێچرابێ ‌و بنێژرێم.
من ئەمەوێ لە پرسەكەمدا مۆسیقا لێبدرێ،
لەناو مەزارەكەمدا تابلۆی جوانی هونەرمەندانی شارەكەم هەڵبواسن.
من ئەمەوێ دوای خۆم‌ و بەناوی (بێكەس)ەوە خەڵاتێكی ساڵانە تەرخان بكرێ ‌و بدرێت بە جوانترین دیوانە شیعری هەڵبژێردراوی ئەو ساڵە ‌و خەرجی ئەم خەڵاتەیش لەو میراتە بدرێ كە جێیدەهێڵم.

*************************************************************
وصیت نامه ی اسطوره ی شعر کوردی
شیرکو بی کس

نمیخواهم در هیچ گورستان و گلزار هنرمندانی که میشناسیم دفن شوم
به دو دلیل
1) این مکانها دیگر فضایی برای نفس کشیدن ندارند
2)انکه من از ازدحام و شلووغی خوشم نمی اید
اگر شهرداری شهرم (سلیمانیه)اجازه دهند
میخاهم که مرا در پارک آزادی
در جوار یادمان شهدای 1963 دفن کنند
انجا بهتر است و میتوانم نفس بکشم
من بعد از مرگ نیز ترجیح میدهم که در کنار مردان و زنان و فرزندان شهرم باشم
به موسیقی و رقص فرزندان سرزمینم ،در این پارک گوش فرا دهم،
کتابخانه ی شخصیم،
دیوانهای شعرم،
و عکسهایم را در مکانی نزدیک مزارم نگه داری کنید.

کافه تریایی و باغچه ای کوچک در کنار مزارم باشد
تا نویسندگان و شعرا
همچنین عشاق سرزمینم مهمانم شوند.
من از همین الان بر بال خیال
این پارک را بعد از مرگ خودم تجسم میکنم
میخواهم با صدای چهچه ی (دیلان)
الله ویسی (علی مردان)
وسرود (خوایه وه ته ن ئاوا که ی)
پرچم کوردستان کفنم شود و به خاک سپرده شوم
میخواهم در ختمم
نوای موسیقی باشد
تابلوهای زیبای هنرمندان شهرم مزارم را بیارایند
میخواهم بعد از من
جایزه ای سالانه بنام بی کس
به بهترین دیوان شعر منتخب سال داده شود
هزینه ی جایزه هم ،
از ماترکم تامین شود.

Writing at: 15 / 5 / 1392برچسب:وه‌سیه‌تنامه‌که‌ی شێرکۆ بێکەس,وصیت نامه ی اسطوره ی شعر کوردی شیرکو بی کس,

Time: By: محمد پیش بینی| |

شێرکۆ بێکەس

دواجار مەرگ رێگەى نەداى لەگەڵمان بمێنیتەوەو نەخۆشیەکی سەخت تۆى لێ دور خستینەوە، هەواڵی مەرگت هەموومانى تاساندو خەمێکی قورس بوە میوانمان.
بە داخ و پەژارەیەکی زۆرەوە هەواڵی کۆچی دوایی شاعیر و روناکبیری گەورە مامۆستا (شێرکۆ بێکەس)مان پێ گەیشت، کە لە نەخۆشخانەیەکی وڵاتى سوید کۆچی دوایی کرد، پرسەو سەرە خۆشی خۆم ئاراستەى خانەوادەى مامۆستاو هاوڕێیانى دەکەم و ئینشا الله روحی مامۆستا بە بەهەشتى بەرین شاد دەبێت.

شێرکۆ بێکەس
لەدایکبوو	٢ی ئایار ۱۹۴۰ سلێمانی
کۆچی دوایی	٤ی ئابی ٢٠١٣ (۷۳ سال) ستۆکھۆڵمی پایتەخی سوید
ھۆی مەرگ	شێرپەنجە
خەڵات	خەڵاتی‌ توچولسکی

Writing at: 14 / 5 / 1392برچسب:شێرکۆ بێکەس,,

Time: By: محمد پیش بینی| |

«کوردستانی از زیباترین کلمات»

شیرکو بی‌کس

«شیرکو گفت: سعی می‌کنم در کردستان دو جریان را سامان داده و سازمان‌دهی کنم: تشکیلاتی برای دفاع از حقوق زنان کورد و آشنا کردن آن‌ها با حقوق انسانی و اجتماعی‌شان و بعد راه‌اندازی و توسعه صنعت سینما و فیلم‌سازی در سلیمانیه و کل کوردستان». (سلیمانیه و سپیده دم جهان – سیدعلی صالحی – ص۱۳)

این‌که چنین دغدغه فعالیت‌های اجرایی و گاه حتی حقوقی دارد، نه سیاست‌مداری است که وعده تبلیغاتی می‌دهد و نه مقام مسوولی که موظف به ارایه برنامه است. این «شیرکو بی‌کس» است. شاعری که خودش نیز چون اشعارش بار سنگین تعهد را به دوش می‌کشد. که شعر، برایش بهانه‌ای نبود تا به کنج انزوا و آفیت بخرامد. بی‌کس، شاعر زندگی بود و آزادی:

از ترانه‌های من اگر

گل را بگیرند

یک فصل خواهد مرد

اگر عشق را بگیرند

دو فصل خواهد مرد

و اگر نان را

سه فصل خواهد مرد

اما آزادی را

اگر از ترانه‌های من

آزادی را بگیرند

سال، تمام سال خواهد مرد

یکی از ویژگی‌های ممیزه اشعار بی‌کس، روح جاری طبیعت است. مجموعه اشعار او را که می‌خوانی انگار که «کلیله و دمنه» را ورق بزنی، مدام از زبان حیوانات، از کوه و چشمه و باد و آفتاب سخن می‌شنوی. این پی‌وند عمیق زبان بی‌کس با طبیعت، به نوعی برگرفته از فرهنگ کوردی است که به مانند فرهنگ‌های باستانی، در پی‌وند ناگسستنی با طبیعت قرار دارد. اسامی افراد غالبا برگرفته از اجزای طبیعت است و زندگی روزمره نیز تنها در پی‌وندی مداوم با طبیعت معنا می‌یابد:

در جنگل

تاریکی که فرا رسید

شیر با خود گفت

فردا پلنگ را از هم خواهم درید

پلنگ با خود گفت

فردا روباه را شکار خواهم کرد

روباه نیز گفت

کبوتر آخرین سهم فردای من است

و کبوتر با خود اندیشید

چگونه می‌توان همه زندگان این جنگل را

با هم

هم‌دل و هم‌آواز کرد.

راستی چگونه می‌توان...؟

در عین حال، این نزدیکی فوق‌العاده به طبیعت‌گرایی، نوعی عرفان را به زبان بی‌کس راه داده است که علی‌رغم شباهت‌های ظاهری‌اش به تصوف رایج در میان کوردهای ایرانی، ابدا عرفانی انزواطلب و گریزان از زندگی نیست. بلکه به نظر می‌رسد در شباهتی شگفت‌انگیز با روح طبیعت‌گرای «چین»ی، عرفان «بی‌کس» هم یک سره در خدمت زندگی قرار دارد:

بوته آتشی

داشت سعی می‌کرد

شعله‌های خود را خاموش کند

زیرا ماری خسته

می‌خواست در پناه او

آرام بگیرد

اما بارزترین وجه اشعار بی‌کس، «کوردستان» است. گهواره‌ای که شیرکو را در خود پروراند تا او نیز عمر خود را به راه آبادی و آزادی‌‌اش سپری کند. شیفتگی بی‌کس به سرزمین مادری‌اش، بر خلاف مکاتب افراطی ناسیونالیستی که گاه به فاشیسم و نژادپرستی می‌کشند، یکسره برگرفته از همان روح عاشقانه و طبیعت ساده او است. جای هیچ اغراقی وجود ندارد. عشق به سرزمین مادری که دلیل نمی‌خواهد:

سرزمین‌های بسیاری

زیباتر از میهن من‌اند

سرزمین‌های بسیاری

سرسبزتر از میهن من‌اند

سرزمین‌های بسیاری

دلپذیرتر از میهن من‌اند

اما هیچ

هیچ سرزمینی

کوردستان من نمی‌شود!

شاید برخی بخواهند بی‌کس را به یکی از جریان‌های جهانی شناخته شده و یا گروه‌های سیاسی کورد منتسب بدانند. اما حقیقت این است که او شاعر مستقلی بود که فقط دغدغه سرزمین و مردمانش را داشت. سخن گفتن از فقر، از نان، از استبداد و از جنگ هر بار کلام او را به جریانی سیاسی نزدیک و شبیه می‌شازد، اما در نهایت او آنچنان از آشفتگی کوردستان و بی‌سرانجامی تمامی وعده‌ها و شعارهای سیاسی آزرده بود که تیغ انتقاد خودش را به روی تمامی جریان‌های سیاسی می‌گشود و همچون درمانده‌ای خشم‌گین بر سر «آزادی» می‌خروشید که به پتیاره‌ای در دامان سیاست‌مداران بدل گشته است. با این حال بی‌کس هیچ گاه پا فراتر از این نمی‌گذاشت و به جای آنکه تلاش کند در قامت رهبری سیاسی به مردم سرزمین خودش خط‌دهی کند، ترجیح می‌داد همچنان تصویرگر دردهای عمیق آنان باقی بماند، و به راستی کدام تصویر گویاتر از کلمات شیرکو می‌توانست این زخم عمیق کوردستان را به تصویر بکشد:

چهار کودک:

ترک، فارس، عرب

و کورد

تصویر مردی را کشیدند

اولی دست‌هایش را

دومی سرش را

سومی میانه و پاهایش را

و چهارمی

تفنگی بر دوش‌اش.

«شیرکو بی‌کس»، در سلیمانیه عراق به دنیا آمد. شاید اگر وضعیت سیاسی منطقه به گونه‌ای دیگر بود، یا او چندده کیلومتر شمال‌تر از سلیمانیه به دنیا آمده بود، آن وقت شهرت و اعتباری فراتر از «ناظم حکمت» به دست می‌آورد چرا که دست‌کم از نگاه من، شعرهای بی‌کس، چه آنجا که از زندگی و عشق می‌سراید و چه آنجا که از انسان، آزادی و سیاهی جنگ و گرسنگی سخن می‌گوید، از هر نظر عمیق‌تر و فراگیرتر از اشعار حکمت است. به هر حال، بی‌کس هم‌چنان زنده می‌ماند. او هم چون دیگر شاعران نخواهد مرد، بلکه در شعرهایش تکثیر خواهد شد تا به مرور مخاطبان بیشتری با او، اندیشه انسانی و کلام دل‌نشین‌اش آشنا شوند و هرکجا که خواننده جدیدی اشعارش را زمزمه کرد دوباره سر بر خواهد داشت تا در جاودانگی کلام سرزمینی را جاودانه کند:

وقتی کبکی می‌میرد

برای کوه

آوازی از خود

باز خواهد گذاشت.

وقتی زنبوری می‌میرد

برای باغ

شیرین‌ترین بوسه‌ها را

باز خواهد گذاشت.

وقتی طاووسی می‌میرد

برای یادگاری

رنگین‌ترین پرها را

باز خواهد گذاشت

وقتی آهویی می‌میرد

بعد از خود

خوش‌بوترین مشک‌ها را

باز خواهد گذاشت

و من

وقتی که من بمیرم

برای شما

کوردستان را با زیباترین کلمات

باز خواهم گذاشت.

Writing at: 14 / 5 / 1392برچسب:کوردستانی از زیباترین کلمات,شێعر,شێرکۆ بێکەس,

Time: By: محمد پیش بینی| |

جــــــاده‌ چۆڵ و سێبه‌ر بوو

جــــــاده‌ چۆڵ و سێبه‌ر بوو ، كــــــــات به‌یانی
ئه‌ڕۆیـــــشتم خــــــه‌یاڵاوی ئــــــــه‌مڕوانــــی

بـــــۆ سه‌وزایی ده‌وروپشتم ، بـــــــۆ ئاسمان
بـــــۆ شاخی به‌رز ، خانووی تـازه‌ ، دنیای جوان

ئـــــه‌ڕۆیشتم : بـــــــه‌ ئه‌سپایی ، كش و مات
لاشه‌ سست و ، دڵ كـــــــه‌یلی تاسه‌ و ئاوات

له‌پــــــڕ ، نـــــازانم چـــــۆن سه‌رم هــــه‌ڵبڕی
بــــه‌رامبه‌رم به‌ژنێك ده‌ركــــــه‌وت ، وه‌ك په‌ری

لــــه‌گــــه‌ڵ ئــــه‌وه‌ی له‌ عــــاباوه‌ ئــــــاڵابوو
لــــــــه‌ دیمــــه‌نی شیــــرینی ئاشـــــكرابوو

بـــــاڵا به‌رز و ، بچكۆله‌ پــــێ و ئیـــــسكارپین
گــۆره‌وی و پووز : سفت و سپی و ئاوریشمین

ئــــه‌ڕۆیـــــیم و دزه‌ی نیگام جــــــارجــــارێــك
لـــــه‌ژێر عـــــابای ڕه‌شــــــا ئه‌یدی نازدارێـــك

بــــه‌ ڕه‌وتی كه‌و ، لـــــه‌نجه‌ی تاوس و قومری
گورج گورج ، جوان جوان ئه‌هات و جاده‌ی ئه‌بڕی

مابــــــووی بگاته‌ عاســــــتم چـــه‌ن هه‌نگاوێ
درزێ كه‌وته‌ په‌چــــــه‌ و دیم نیـــــگای چـــاوێ

ده‌ست و پــــــه‌نجه‌ و ، مه‌چه‌كێك و ، نیگایه‌ك
چی بنووسم ؟ خـــــــــوایه‌ هێزی ئینشایه‌ك !

قـــــۆڵ و مه‌چه‌ج ساف و سپی وه‌ك شووشه‌
سه‌رپه‌نجه‌كـان یــــــاقووتێك بــــوون به‌ ورشه‌

بێینه‌ سه‌ر چاو : چـــــاوێك .. بڵـــــێم چ چاوێك
كــــــانیی سیحر ، ده‌ریای عیشوه‌ ، گێژداوێك

كـــــه‌وا كه‌وته‌ به‌ر شــــــه‌پۆلی هه‌ستی من
له‌و ڕۆژه‌وه‌ هه‌ر نـــــــوقم ئـــــــه‌بێ به‌ره‌و بن
.
.
.

شاعیری گەورەی کورد شاعیری جوانی و سروشت

::::: گــــۆران ::::

Writing at: 9 / 5 / 1392برچسب:شێعر کوردی,گۆران,جــــــاده‌ چۆڵ و سێبه‌ر بوو,

Time: By: محمد پیش بینی| |

روژین پیش بینی

تا خۆشەویستی تۆ ھەبێ

مەحاڵە لەسەر بانێژەی ماڵێکەوە

بچمە ناو زەمەنێک خاڵی بێ

لە عەشقی تۆ.

روژین پیش بینی

Writing at: 9 / 5 / 1392برچسب:شێعر,

Time: By: محمد پیش بینی| |